Oeganda is besmet met CHOGM-koorts. Al vanaf mijn eerste dag in Kampala krijg ik regelmatig de vraag ‘Are you here for chogm?’ voorgeschoteld. Sjookum, – klinkt als een of andere enge ziekte maar het is de twee jaarlijkse bijeenkomst van Commonwealthleden. Voor ’t eerst vindt chogm plaats in Oeganda en de Oegandezen zien ’t als de kans om hun land aan de wereld te laten zien.
En dus gaat het geld uit de staatskas niet naar slachtoffers van de overstromingen, maar naar nieuwe grasvelden en bloemperken. Straatverlichting werd neer geplant (en weer gestolen), huiseigenaren gaven verplicht hun woning een nieuw kleurtje en in de nachten verdwenen de maraboes van het toneel, vergiftigd en geruimd vanwege hun afstotelijke uiterlijk. Nou betekent dit niet dat de maraboes uit het straatbeeld verdwenen zijn. De vogels verspreiden zich over beschikbare hoge bomen, dus zodra enkele exemplaren een bomenoverschot in Kampala ontwaarden streken ze daar enthousiast neer. Als koningin Elizabeth voor ’t eerst sinds de onafhankelijkheid Oeganda bezoekt maakt ze toch kans op een maraboeflats op haar hoofd. Al wordt ’t moeilijk voor de vogels, want alles rondom de Queen gaat potdicht.
Vanaf het moment dat haar vliegtuig landt in Entebbe mag niemand meer de weg richting Kampala op. Tienduizend westerse bezoekers zullen de koningin omringen in het centrum van de stad,maar een overdosis Oegandezen zal ze niet ontmoeten.
Om zo min mogelijk verkeer in het centrum te hebben, zijn 22 en 23 november uitgeroepen tot publieke vrije dagen. Kunnen de Oegandezen tenminste in hun huizen blijven. Dat moeten ze ook wel, want wie toegelaten wil worden op de centrale Nakasero-heuvel heeft accreditatie van de staat nodig. Matatu’s en boda’s zijn tijdens chogm überhaupt niet welkom. Ook prostituees tippelen de komende week buiten het centrum.. Nou is prostitutie in Oeganda sowieso niet toegestaan, maar kennelijk wilde Museveni de dames van lichte zeden dermate graag uit het centrum bannen dat hij ze speciale zones in buitenwijken toe wees.
Ook voor demonstranten duidt de regering een aparte plek aan: zij mogen rellen in Kololo, míts ze daar toestemming voor hebben gevraagd en gekregen van de staat. Een in september aangenomen wet verbiedt protesteren zonder permissie.
Nog meer wetten zijn aangenomen in de aanloop naar chogm: alle winkels moeten een vuilnisbak buiten zetten en personen die moedwillig de straat bevuilen komt dat duur te staan. Ook het vertrappen van de nieuw geplante bloemen levert hoge boetes op. Zeilen op bepaalde plaatsen op het Victoriameer is eveneens uit den boze. Kun je namelijk raketten afvuren op vliegtuigen waarvan de aanvliegroute over het meer gaat. Extra beveiliging is gestationeerd op eilanden in het meer, al moesten luttele eilandbewoners om die reden tijdelijk verkassen.
Klinkt alsof de overheid de touwtjes stevig in handen heeft. Toch gooide hevige regenbuien afgelopen week roet in het eten. Duizenden gaten in de wegen waren zorgvuldig opgevuld en die vulling spoelde in één hoosbui weer weg. ‘We are not ready for chogm!’ riepen de honderden Oegandezen van wie de huizen waren vernietigd.
Eigen schuld: Keap Kampala clean! staat op de reclameborden langs de wegen. En de wijken overstroomden door ladingen plastic tasjes en flessen in de afvoerkanalen, zo hoorde ik toen ik op een boda door de getroffen wijk Natete scheurde. Zoals altijd riepen de Oegandezen me vrolijk na. Al heet een blanke momentele geen mzungu. Deze week ben ik Chogm..
Am I ready for chogm? Helemaal. Donderdag vertrek ik met Marieke naar Rwanda en we komen pas terug als het hele circus voorbij is.